Plaats van de macht. Deelgemeente Himmelreich in Volders

Als je de Rätersiedlung Himmelreich bezoekt, besef je meteen waarom juist hier een van de eerste nederzettingen in het Inntal werd gebouwd. Er zaten zeker strategische overwegingen achter deze beslissing, maar de kracht van deze plek kan niet worden ontkend.

De Rätersiedlung Himmelreich ligt op een heuveltop tussen Wattens en Volders en ligt aan de historische rondwandelroute. Himmelreich is binnen een half uur te bereiken vanuit zowel Wattens als Volders. Een klein trimparcours en een uitkijkplatform maken onze krachtplaats tot een plaats van ontmoeting, maar ook van rust en bezinning op het leven van onze voorouders. De krachtplaats Rätersiedlung Himmelreich stelt ons in staat om op zoek te gaan naar thuis, naar geschiedenis, naar identiteit en naar waar we heen willen.

Veel moreneheuvels en rotspartijen in Tirol werden in de laatste eeuwen voor Christus overbouwd, in sommige gevallen met versterkte boerderijen en nederzettingen, waarvan er enkele zijn onderzocht.

De nederzetting op het 'Himmelreich', een kwartsfyllietrug tussen Volders en Wattens, die in de richting van het Inntal is opgeschoven en tussen 1953 en 1955 door Dr. Alfons Kasseroler werd onderzocht, is de indrukwekkendste van de opgravingen in Tirol tot nu toe. Op de hoogste heuveltop stonden verschillende gebouwen die bij een geïsoleerd versterkt landhuis hoorden. Hun grondplannen zijn uitgebeiteld in het gesteente; de opgaande delen waren oorspronkelijk gebouwd van hout met behulp van de blokbouwtechniek. Een versterkingsmuur, verhoogd met een palissade, beschermde de kasteelachtige hoeve, die werd gebouwd in de 5e/4e eeuw voor Christus. Naast de woon- en boerderijgebouwen was er een uniek kenmerk binnen de binnenplaats: een regenwaterreservoir dat in twee fasen 10,4 meter diep in het kwartsfylliet werd uitgehouwen.

Het merendeel van de vondsten (tentoongesteld in het museum) komt uit de huizen I en V. Beide gebouwen waren huizen op een heuvel met twee verdiepingen, althans in een recentere periode van de nederzettingsperiode, terwijl huis V twee kamers op de begane grond had.

Ten oosten en noorden van deze heuveltop lag een iets lager terras, dat bijna volledig verwijderd was door de lopende werkzaamheden in een steengroeve. Het was waarschijnlijk de plaats van een brandoffer, dat niet archeologisch onderzocht kon worden.

Tussen 1932 en 1948 verzamelde medisch adviseur Dr. Karl Stainer uitgebreide vondsten in dit gebied, die de theorie van een offerplaats konden bevestigen (4e eeuw v.Chr. tot 4e eeuw n.Chr.).

Rond deze tijd werd het dorp verwoest tijdens de Romeinse verovering. Daarna werden de ruïnes blijkbaar alleen gebruikt als tijdelijke schuilplaats of schuilplaats (zie muntvondsten uit de 1e tot 4e eeuw n.Chr.). De Romeinse vondsten uit de terrasnederzetting bewijzen op zijn minst een beperkte heropleving van de nederzettingsactiviteit daar.

(c) Plaatselijke geschiedenis en museumvereniging Wattens-Volders

De funderingen van acht gebouwen, waarvan sommige in de rotsen zijn gebeiteld, zijn te vinden in het voormalige nederzettingengebied, dat werd omringd door een ringmuur. De Rhätische nederzetting werd bewoond tussen de 5e en 1e eeuw voor Christus en werd verwoest door brand.

De Rhätische nederzetting Himmelreich werd zwaar getroffen door zware stormen aan het begin van deze eeuw. Omgevallen en ontwortelde bomen verwoestten gedeeltelijk de torenhoge muren en de vestingmuur. Een balsemplaag die de hele heuvel overwoekerde, deed de rest.

Naar aanleiding van een afstudeerscriptie van de jonge architecte Daniela Egger over de Rhätische nederzetting Himmelreich besloot de lokale geschiedenis- en museumvereniging van Wattens-Volders in 2009 niet alleen een grondige renovatie uit te voeren, maar ook de veronderstelde kubusvorm van de Rhätische huizen te visualiseren en uitgebreide informatie te verstrekken over de omstandigheden waaronder de mensen hier leefden. Er zijn Rhätische huizen te zien met de typische plattegrond: uitgehouwen in de rots met een schuine ingang en twee deuren. De kubussen van alle Rhätische huizen zijn gemarkeerd door een frame van geroest staal. De glazen panelen op de site geven beknopte informatie over de geschiedenis van deze gedenkwaardige plek.

De gemeentearts Dr. Karl Stainer (geboren in 1868 in Innsbruck - overleden in 1949 in Wattens) nam op 1 april 1894 de functie van gemeentearts in Wattens over. Hij was de zoon van de beroemde Geierwally (Anna Stainer-Knittel). Dokter Karl Stainer kende de zorgen en ontberingen van de kleine mensen. Tijdens de hongersnood in de Eerste Wereldoorlog probeerde hij allerlei wilde vruchten uit en leerde hij vrouwen hoe ze die moesten gebruiken. Hij richtte een Rode Kruiscentrum op, verbeterde de infrastructuur en plande in 1936 gezonde huisvesting om de gevreesde ziekten van die tijd te voorkomen. De dokter vroeg helder bronwater van de gemeente voor de bevolking. In 1908 richtte hij de "Gemeinnütziger Verein" (liefdadigheidsvereniging) op, die zich 30 jaar lang inzette voor sociale doelen en de verfraaiing van de gemeenschap. De jaarlijkse verenigingskrant was de eerste informatiekrant in de gemeente Wattens. Hoewel hij op zijn oude dag zwaar te lijden had, wijdde hij zich tot het einde toe aan zijn medische verplichtingen. Stainer kreeg voor zijn diensten de beroepstitel van Medisch Raadslid.

Rond 1920 deed hij de belangrijke archeologische ontdekking van de gemeente nederzetting Himmelreich. Tijdens steengroevewerkzaamheden ten noorden van de heuveltop kwamen prehistorische artefacten aan het licht. Naast belangrijke vondsten voor de Tiroolse numismatiek (waaronder een Vindelik gouden stater), ontdekte hij ook de nederzetting uit de late Hallstatt- tot vroege Latène-periode ten noorden van Fritzens, naar wiens artefacten Gero v. Merhart de term "Fritzner Keramik" bedacht. Stainer beheerde de vondsten en ondersteunde het archeologisch onderzoek daar. De vondsten van wapens, gereedschappen, keramiek en munten werden tijdens zijn leven door Dr. Stainer overgedragen aan het Tiroler Provinciaal Museum Ferdinandeum. Tegenwoordig vormen ze een belangrijk deel van de prehistorische collectie van het museum.

Na Dr. Karl Stainer is ook Dr. Alfons Kasseroler een belangrijke figuur in verband met de vestiging van de gemeente Himmelreich. Hij deed nog meer ontdekkingen, waaronder het urnenveld bij Volders. Het was zijn wens om deze te bewaren en toegankelijk te maken voor het publiek in een klein museum.
In nauwe samenwerking met Kasseroler richtte het toenmalige schoolhoofd Konrad Fichtl hiervoor in 1965 de lokale geschiedenis- en museumvereniging Wattens-Volders op. Haar statutaire doelen zijn

- het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek naar de regio, haar natuur, geschiedenis, economie, kunst en cultuur,
- het behoud en behoud van historische archeologische vindplaatsen en culturele en natuurlijke monumenten,
- het beheer van het Wattens Museum, dat is onderverdeeld in twee afdelingen: 'Prehistorie en vroege geschiedenis' en de 'Ontwikkelingsgeschiedenis van de bedrijven Swarovski en Wattens Papiermolen'.
- het beheer van een lokale geschiedenisbibliotheek en de uitgave van lokale geschiedenispublicaties.

De gemeente Wattens opende op 5 oktober 2018 een nieuw museum in het centrum. Een deel van de archeologische vondsten uit de regio en de nederzetting Rätersiedlung is daar te zien. Andere artefacten worden professioneel opgeslagen in het depot van het nieuwe Museum Wattens. Het Museum Wattens is een instelling van de marktstad Wattens en werkt samen met verschillende lokale verenigingen, universiteiten en onderzoeksinstituten. Het museum is een levendige locatie voor evenementen en, met zijn toeristische informatiecentrum, een plek voor zowel inwoners als bezoekers.

In de decennia rond 500 voor Christus vormde de Fritzens-Sanzenocultuur zich ten noorden en ten zuiden van de Alpenhoofdkam.
De Fritzens-Sanzeno cultuur is een archeologische cultuurgroep uit de IJzertijd of La Tène periode in het gebied van de Alpen. Vroege vondsten in Fritzens en Sanzeno op de Nonsberg (Trento) gaven het culturele tijdperk de naam Fritzens-Sanzeno cultuur. De dragers, geïdentificeerd als Rhätiërs, werden volledig weggevaagd of permanent geromaniseerd tijdens de Romeinse campagnes in de Alpen en hun uitlopers in 15 voor Christus.

Onze krachtcentrale ligt direct aan de historische rondwandeling tussen Volders en Wattens. De exacte route staat beschreven in de volgende sectie (Wandelingen). Zoals de naam al doet vermoeden, vind je op deze wandeling veel historische achtergrond. Je komt onder andere langs de beroemde Karlskirche en twee kastelen, Friedberg en Aschach. Kapellen en kerken ronden het aanbod op deze route af. Hier volgt een korte beschrijving van de individuele stops:

Tijdens zijn onderzoek sprak Dr. Karl Stainer met de boer Moar uit Volders, die hem vertelde over een legendarische grot op de westelijke Himmelbergschrofen, die waarschijnlijk werd vernietigd toen de steengroeve "Am Himmelreich" werd gebouwd.
Salige betekent trouwens wijs

Er was ooit een kloof in de steile bergkam van de Himmelreich, die nu als steengroeve wordt gebruikt, en er wordt gezegd dat daar twee zoute dames woonden. De twee waren erg geliefd bij de bewoners van de omgeving omdat ze hardwerkend en handig waren en waar nodig hielpen met het werk in huis en op het land. Op een dag kwam een boerendochter uit Wattenberg langs Himmelreichschrofen. Een van de Saligen stond buiten de grot, riep de vrouw en vroeg haar een boodschap door te geven aan haar metgezel, die op de Wattenberg aan het werk was: "Jij, Imsel, de merel is dood!" De boerendochter bracht de boodschap over en Imsel schreeuwde het uit, pakte haar spullen en verdween. Sindsdien heeft niemand de twee ondeugende dames ooit nog gezien.

Christine Zucchelli - Mysterieuze hal