Machtsplaats. Plaats aan de Drie Eiken in Mils

Wie even pauzeert op het houten bankje onder de drie bomen zal waarschijnlijk meteen opmerken dat er hier geen drie eiken staan. Om precies te zijn zijn er maar twee eiken en een es. Waar komt de naam "Platz zu den Drei Eichen" dan vandaan? Zoveel kan alvast verklapt worden: zoals zo vaak in Tirol heeft het te maken met de Moeder Gods!

Je moet weten dat de eik altijd een belangrijke rol heeft gespeeld in Mils. Het wandelpad van Mils naar Baumkirchen herinnert hier nog levendig aan, want het is vandaag de dag aan de rechterkant nog steeds omzoomd met eikenbomen.

De Kelten eerden de eik al op een speciale manier. Historici hebben vastgelegd dat de Kelten geen enkele rituele handeling uitvoerden zonder eikenbladeren. De eik heeft ook een speciale plaats in het christendom, omdat hij wordt beschouwd als de levensboom. Het duurzame hout en de lange levensduur van de boom symboliseren het eeuwige leven en de eeuwige verlossing. De eik is terug te vinden in de gotiek en vroegmoderne tijd, bijvoorbeeld op bijbelomslagen.

Uit een reclamefolder uit 1906 van Dr. Otto Kölner, arts en eigenaar van de Grüneggerhof, leren we dat de eik ook een belangrijke rol speelde in het toerisme in Mils. De tekst luidt als volgt:

"Ten noordoosten van de zoutziederijstad Hall, hemelsbreed ongeveer 1 tot 1 1/2 kilometer ervan verwijderd, ligt het dorpje Mils midden in een fruitbomen- en eikenbos aan de voet van de hellingen van het Gnadenwald die afdalen naar het Inntal. Dit kleine dorp met zijn 70 tot 80 nette huizen, die uitkijken op hun boomgaarden, heeft ongeveer 600 inwoners. Een deel van de mannen werkt in de zoutziederij Hall, een deel in de zoutmijnen, terwijl de anderen landbouw bedrijven. De grond van Mils wordt niet als bijzonder vruchtbaar beschouwd, maar de weilanden en akkers zijn prachtig gecultiveerd, wat getuigt van het harde werk van de inwoners."

In het christendom wordt de eik altijd geassocieerd met de trouwe heilige Maria. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de legende van Onze Lieve Vrouw van Mils nauw verbonden is met de eik.

Er wordt verteld dat boeren een "Piltnus" - een beeld van de Maagd Maria - tegenkwamen tijdens het kappen van hout. Het zou een houten beeld zijn geweest in het midden van een machtige eikenstam.
Er worden twee data gegeven voor deze wonderbaarlijke vondst: Het jaar 908 en het jaar 992. Getuige hiervan is de zogenaamde "Auffindungsbildstöckl", die niet meer op zijn oorspronkelijke locatie te vinden is, maar op een splitsing van de weg halverwege Mils en Baumkirchen. Tot in de 19e eeuw markeerde een ijzeren kruis tussen de drie overgebleven eikenbomen echter de oorspronkelijke locatie van de ontdekkingsboom. Het is mogelijk dat op deze plek de drie eiken zijn ontstaan. Dit kan vandaag de dag echter niet meer bewezen worden en zou onderzocht moeten worden onder de oudere generatie van de Milser bevolking.

Feit is dat er eeuwen geleden uitgestrekte eikenbossen in dit gebied waren, waarvan de overblijfselen nog steeds te zien zijn aan de zuidelijke randen van het Milserwald en op de helling van de Schuttkegel in de richting van Baumkirchen.

Tegenwoordig hebben we het originele, waarschijnlijk Romaanse beeld van Onze Lieve Vrouw van Mils niet meer. Dit is waarschijnlijk het slachtoffer geworden van een kerkbrand in 1415. De madonnafiguur die nu op het linkerzijaltaar staat, dateert waarschijnlijk van rond 1420, wat niet alleen blijkt uit de nog steeds herkenbare zachtgotische stijl van de figuur, maar ook uit een schenkingsakte uit 1694 van barones Maria von Schneeburg voor de barmhartigheidskapel die vroeger aan de kerk verbonden was. In het document staat dat het beeld al 274 jaar wonderbaarlijke verering geniet, waaruit het jaar 1420 kan worden berekend.

Locaties van de Moeder Gods
Het Mariabeeld stond oorspronkelijk in een nis in het priesterkoor van de kerk, maar werd in 1696 verplaatst naar een kapel bij de parochiekerk. In 1762 werd het miraculeuze beeld op het hoofdaltaar geplaatst. In 1785 moest de mantel van het beeld worden verwijderd op bevel van Jozef II. De inventaris van 1767 vermeldt 13 gewaden voor de Moeder Gods en 17 gewaden voor het Kind Jezus! Deze voorwerpen en vele andere votieven en zilveren offergaven - het moet een waardevolle kerkschat zijn geweest - moesten op bevel van Jozef II worden overgedragen aan de rechtbank van Thaur. Maar al in 1800, na de intrekking van de Jozefwetten, liet pastoor Popp voor 121 gulden een nieuwe goudgeborduurde rok voor het genadebeeld maken door de Ursulinen in Innsbruck. Na de kerkbrand werd het in een plechtige processie overgebracht naar de Sint-Annakerk. Na de voltooiing van het nieuwe kerkgebouw schijnt het miraculeuze beeld op het linkerzijaltaar te zijn geplaatst, waar het vandaag de dag nog steeds staat. In 1858 werd het opnieuw ontdaan van zijn "gevlochten mode", gerestaureerd door de beeldhouwer Müller uit Hall en op 20 februari 1858 in een plechtige processie van de Franciscanenkerk in Hall naar Mils geleid. De laatste restauratie van het miraculeuze beeld vond plaats in 2001.

In de hoge middeleeuwen was Mils zeker een van de belangrijkste bedevaartsoorden in het Inntal. Mensen vertelden verhalen over gebedsverhoringen en deze waren waarschijnlijk doorslaggevend voor de sterke bedevaartbeweging (sommigen zelfs uit Beieren en Zuid-Tirol). Beroemde heersers en leden van het Huis Habsburg bezochten ook Onze Lieve Vrouw van Mils met het kindje Jezus.

De tweede vrouw van hertog Frederik met de lege beurs, hertogin Anna, kwam hier in 1424. Toen in 1447 bijna heel Hall het slachtoffer werd van een stadsbrand, beloofde het stadsbestuur om jaarlijks op de donderdag voor Palmzondag een klooster te organiseren voor "Onze Lieve Vrouw" in Mils.
Keizer Maximiliaan zou rond 1500 fluweel en juwelen hebben geschonken om de Moeder van Barmhartigheid in Mils te kleden. Aartshertogin Anna Katharina, de tweede vrouw van Ferdinand II, verbleef vaak in het later afgebrande jachtslot Hirschenlust Grünegg in Mils en vereerde de Madonna van Mils. De Servieten, die na het afbranden van hun klooster in Innsbruck in 1620 een paar jaar hun domicilie hadden in kasteel Grünegg, droegen ook in grote mate bij aan het belang van de bedevaart naar Mils als religieuze orde gewijd aan de verering van de Maagd Maria. Van aartshertogin Elisabeth is bekend dat ze de Madonna van Mils in 1783 bezocht.

Aan de bedevaart kwam een einde met de kerkbrand van 1791, hoewel dit keer het Madonnabeeld uit de vlammen werd gered. De verschijning van het genadebeeld van Absam viel samen met de bouw van de nieuwe kerk. Deze nieuwe genadeplaats overvleugelde uiteindelijk Mils.

In 1908 was er een groot "wereldlijk feest" ter gelegenheid van de 1000e verjaardag van het bedevaartsbeeld met de abt van Wilten en de muziekkorpsen van Mils, Rinn en Volders. Tegenwoordig is de bedevaart naar Mils vrijwel uitgestorven, afgezien van de jaarlijkse bedevaart naar Mils die door de parochie van Baumkirchen wordt georganiseerd op de dinsdag voor Hemelvaartsdag. Toch wordt het miraculeuze beeld van Mils nog steeds zeer vereerd door de dorpelingen, zoals te zien is aan de vele kaarslichtjes die branden voor het genadealtaar.

Het jachthuis Hirschenlust bestaat vandaag de dag niet meer. Het lag in de wijk Grünegg en droeg daarom vaak deze bijnaam. Het gebied rond het kasteel werd vooral gebruikt voor de jacht, want de uitgestrekte bossen aan de voet van het Gnadenwald en boven het dorp Mils herbergden allerlei soorten edel wild. De jachtminnende vorsten van Tirol waardeerden dit en reisden vaak vanuit Innsbruck om hun jachtwensen hier te vervullen.

Volgens de parochiekroniek van Mils zou Hirschenlust al in 1400 als jachthuis hebben bestaan, dat de soevereine vorsten Frederik IV met de lege zak en Sigmund de Muntrijke graag als jachtlocatie in het Halltal hadden genoemd.
Grünegg wordt voor het eerst genoemd in documenten onder aartshertog Ferdinand II. Na de dood van zijn geliefde vrouw Philippine Welser, met wie hij voornamelijk op kasteel Ambras verbleef, werd hij steeds meer aangetrokken tot het gebied rond Mils, voornamelijk om zijn verdriet en de herinneringen aan zijn geliefde vrouw te ontvluchten.
Om niet elke dag de lange weg naar Innsbruck te hoeven afleggen, bouwde hij in 1580 de adellijke residentie "Hirschenlust Grienegg" in plaats van het jachtslot, dat vrij uitgebreide kamers moet hebben gehad.

Naast het kasteeltje omvatte het ook vogelhutten, woongebouwen en talloze boerderijgebouwen. De opvallende schuur van de Schiechlbauer, nu Oberdorf 12, met zijn schildwapen en stenen boogpoort maakte waarschijnlijk ook deel uit van kasteel Grünegg. Het gebouw werd waarschijnlijk tegen het einde van de 16e eeuw gebouwd en diende mogelijk als zout- of wapenopslagplaats. Aartshertog Ferdinand II schonk kasteel Grünegg aan zijn tweede vrouw Anna Katharina Gonzaga van Mantua. Toen zij in 1612 het reguliere huis van de Servietessen in Innsbruck betrad, werd Grünegg eigendom van de orde. Het kasteel brandde volledig af in 1686. De ruïnes van de muren werden later gebruikt als steengroeve, voornamelijk voor het nieuwe Widum in Mils dat rond 1779 werd gebouwd en het badhuis in Baumkirchen dat in 1840 werd gebouwd.

Wat is eigenlijk het verband tussen Hirschenlust en onze machtsplaats?
Deze vraag is natuurlijk zeer gerechtvaardigd. Tot ongeveer 1940 markeerden vier oude eiken nog de locatie van het kasteel, maar deze zijn inmiddels verdwenen. Aangenomen wordt dat de plek van de drie eiken ook op deze locatie zou kunnen liggen. Zoals aan het begin vermeld, is het huidige plein ten oosten van de kerk niet alleen bezaaid met eikenbomen, maar ook met een lindeboom. Dit is echter slechts giswerk.

Sinds mensenheugenis doen talloze verhalen de ronde over mysterieuze gangen die de adellijke residenties van Mils met elkaar verbinden en zelfs aan de andere kant van de Inn reiken naar Schloss Friedberg in Volders, de Glockenhof in Tulfes en de Kolbenturm in Volderwald. Het bestaan van deze passages werd lange tijd in twijfel getrokken. Aan het begin van de 20e eeuw werden echter delen van dergelijke gangen ontdekt, die blijkbaar in de Middeleeuwen waren gemaakt om de edelen van Mils in staat te stellen in geval van oorlog naar de vestingstad Hall te vluchten.

Ook ons jachthuis zou dergelijke ondergrondse gangen hebben gehad. Legendes over schatten die rond het voormalige kasteel zouden zijn gevonden, zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven:

De kelders en gewelven van het jachtslot Hirschenlust zouden nog steeds zeer goed bewaard zijn gebleven en kostbare schatten herbergen. Velen hebben er al naar gezocht, maar tevergeefs. De geheime toegang tot de gewelven zou verborgen zijn op het kasteelterrein aan de Grünegg. Een oude boer ontdekte deze ingang ooit bij toeval en stond op het punt om de paar treden naar beneden te nemen naar de kelder. Maar toen luidden de middagklokken en ging hij naar huis. Maar toen hij terugkwam, waren de trap en de kelder spoorloos verdwenen.
Er wordt gezegd dat de vrouw van een smid die op de heide woonde ooit heel dicht bij de kelder kwam. Op een zondagochtend liep deze vrouw met haar kleine kind over het kasteelterrein toen ze een non tegenkwam met een grote sleutelbos. Ze wenkte de vrouw haar te volgen en daalde een trap af naar een kelder. De vrouw en haar kind waren haar al een paar treden naar beneden gevolgd toen ze in de diepte een hond met een vurige muil zagen. Uit angst voor haar kind haastte de vrouw zich naar boven en zette het kind naast de ingang neer om zich alleen in de kelder te wagen. Maar toen klonk er een knal en waren de kelder en de non plotseling verdwenen. Het onschuldige kind had de schat kunnen pakken, maar de vrouw had door haar angst deze unieke kans laten lopen.

De non verscheen meestal alleen 's avonds op zogenaamde heilige tijden, wanneer ze met haar sleutelbos rond de ruïnes van Hirschenlust zwierf. Op een keer vond een boer drie zilveren munten op een van de stenen, nam ze en gebruikte ze voor zijn eigen doeleinden. Hij kon echter niet lang van het geld genieten, want hij werd plotseling ernstig ziek en geen middel kon hem helpen. Pas toen hij voor het bedrag dat hij had gevonden massa's had gelezen, zoals de non vermoedelijk wilde, werd hij weer helemaal gezond.

Christine Zucchelli - Mysterieuze hal